Op 5 maart waren VNC voorzitter Annette Groeneveld en lobbyist Kees Porskamp bij een overleg met beleidsmakers van verschillende  ministeries. Onderwerp van gesprek was de sociale vestigingseisen voor luchtvaartmaatschappijen.

Aan welke eisen moeten luchtvaartmaatschappijen bijvoorbeeld voldoen als ze zich willen vestigen in een (ander) Europees land?

Sociale omstandigheden cabinepersoneel onder druk
Europa’s interne markt heeft geleid tot groei van de luchtvaart en de connectiviteit. De economische vrijheden en mogelijkheden van de interne markt hebben echter de sociale omstandigheden van cabinepersoneel onder druk gezet. Sociale regelgeving is nog veelal nationaal gedreven en laten dus grote verschillen zien tussen de wettelijke systemen van de verschillende EU lidstaten en de handhaving daarvan. Luchtvaartmaatschappijen maken gebruik of misbruik van deze verschillen om zo het - voor hen - meest gunstige regime te kiezen. In de praktijk leidt dat tot situaties waarbij cabinepersoneel wordt aangenomen via agentschappen waardoor ze niet onder een cao vallen; de contracten onderhevig zijn aan verschillende wettelijke kaders en vormen van self-employment en 0-uren contracten mogelijk worden gemaakt.
 
Wirwar aan wetgeving
De sociale positie van cabinepersoneel dat onder dit soort omstandigheden wordt ingehuurd is uiterst zwak: ze moeten zich een weg banen door de lokale wettelijke regelgeving om er achter te komen welke regelgeving op hun contract van toepassing is. Voorbeeld daarvan is cabinepersoneel met als basis Nederland die zijn aangenomen met contracten waarop het Ierse of Oostenrijkse recht van toepassing is verklaard. Om te weten wat hun rechten en plichten zijn, moeten ze zich verdiepen in beide rechtssystemen en zo uitvogelen wat hun positie is op basis van dwingend Nederlands recht en op basis van het van toepassing verklaarde recht. Vervolgens is het de uitdaging om op de juiste plek de juiste rechtspositie op te eisen. Dat laatste, het opeisen van de rechten die het cabinepersoneel in dit soort situaties heeft, is soms nog de grootste uitdaging.
 
Veiligheid
Cabinepersoneel is verantwoordelijk voor de veiligheid van de passagiers aan boord. Om die veiligheid te garanderen moet cabinepersoneel situaties die de vliegveiligheid in gevaar zouden kunnen brengen kunnen signaleren en melden. Die meldingsbereidheid, maar ook de mogelijkheden om je (arbeidsvoorwaardelijke) rechten te claimen, staat onder druk als cabinepersoneel niet zeker is van de consequenties van een melding of claim. De dreiging van ontslag en van onvrijwillige overplaatsing in combinatie met een onduidelijke rechtspositie die door cabinepersoneel wordt ervaren, kunnen ertoe leiden dat ze het niet durven. Dat is niet alleen een drama voor de sociale positie van het individu, maar kan ook de veiligheid van de Europese luchtvaart in het gedrang brengen.
 
Betere bescherming
Tijdens het gesprek heeft de VNC aangegeven dat een en ander in Europees verband moet worden geregeld. De verduidelijking van de definitie van Home Base heeft onze prioriteit en bovendien vinden we dat het toepasselijk wettelijk kader moet worden aangepast zodat cabinepersoneel beter wordt beschermd tegen uitbuiting en sociaal onzekere omstandigheden. Volgende week zijn er in Brussel workshops met vertegenwoordigers van alle lidstaten waar onder andere deze onderwerpen op de agenda staan.
Wordt dus vervolgd.

VNC bestuur