De International Labour Organization (ILO*) heeft onlangs geoordeeld dat het door de overheid opleggen van een arbeidsvoorwaardelijke bijdrage van het KLM personeel als voorwaarde voor staatssteun, zonder dat de overheid de vakverenigingen hierbij heeft betrokken, in strijd is met internationale verdragen. Het ingrijpen in bestaande arbeidsvoorwaarden door een overheid is op zich toegestaan onder exceptionele omstandigheden, echter uitsluitend na consultatie van de sociale partners.

Daarnaast heeft de ILO de Nederlandse Overheid opgeroepen om het gesprek met de sociale partners alsnog aan te gaan, om zeker te stellen dat de duur en de impact van de maatregelen beperkt worden voor de duur van de exceptionele omstandigheden en om te bepalen of, en in hoeverre, die nog van toepassing zijn.

Voortgang vandaag
De VNC is, samen met andere bonden, direct aan de slag gegaan in vervolg op deze uitspraak, die is gedaan na een klacht van een aantal KLM vakverenigingen (VNV, NVLT, VCP). Zo verwachten we dat KLM snel uitsluitsel geeft over hun interpretatie van de ILO-uitspraak en met ons in overleg treedt over de consequenties daarvan.

Lopende WOB-verzoeken
De VNC heeft nadrukkelijk ingezet op openbaarheid van overheidsinformatie, onder meer middels WOB-verzoeken. Wij achten het noodzakelijk om transparantie te verkrijgen in de procedure rondom de overheidsleningen voor KLM en het besluitvormingsproces om te komen tot de daaraan gekoppelde eis tot AWV-bijdragen van personeel. De onlangs door de overheid beloofde openheid van bestuur is in de praktijk vooralsnog niet merkbaar. Het is nog altijd een stroperige, bureaucratische procedure. Uit de WOB-verzoeken moet uiteindelijk te achterhalen zijn welke rol de diverse betrokken partijen - denk aan Ministeries (Sociale Zaken & Werkgelegenheid en Financiën) en de werkgever - hebben gehad. We willen inzicht in de totstandkoming van de voorwaarden aan de steun voor KLM en wie daarvoor het initiatief heeft genomen. Een mogelijke gang naar de rechter op basis van die informatie sluiten wij vooralsnog niet uit.

Druk en dreiging
Niet tekenen, betekende geen staatssteun was het devies van de toenmalig minister van Financiën. Om het faillissement van KLM en daarmee het op straat komen te staan van het voltallige personeel te voorkomen hebben alle bonden - ondanks de bezwaren - onder grote druk getekend.
De VNC heeft vanaf het begin van de onderhandelingen tussen KLM en de overheid meerdere keren getracht af te dwingen om betrokken te worden bij de totstandkoming van de voorwaarden bij de staatsleningen aan KLM. Daartoe zijn herhaaldelijk verzoeken van onze kant ingediend, zowel bij KLM als bij de ministeries. Deze verzoeken werden echter steeds geweigerd. De ILO uitspraak ondersteunt ons nu in de uitingen van bezwaar die we vanaf het begin hebben gedaan: dat de bonden ten onrechte niet zijn meegenomen in dit proces. We stellen nu de voorwaarde dat de impact en duur van AWV-bijdrage opnieuw wordt getoetst aan de huidige situatie waarin het bedrijf zich bevindt. Daaruit zal blijken of er nog steeds sprake is van exceptionele omstandigheden die rechtvaardigen dat er een bijdrage van het (cabine)personeel  wordt gevraagd en zo ja, hoeveel.

Verlies koopkracht
De helaas terechte en dus begrijpelijk financiële zorgen van het cabinekorps zullen wij ook scherp in dit proces blijven inzetten. Met een torenhoge inflatie, hoog oplopende prijzen van basisvoorzieningen als onderdak, brandstof en boodschappen is het verlies aan koopkracht al een feit. Daarbovenop is ook nog eens de AVW-bijdrage voelbaar in onze portemonnees.  

Voorlopige conclusies en vragen
De reactie van KLM op de ILO uitspraak zal voor ons in hoge mate bepalend zijn voor onze vervolgstappen. Feit is dat er geen sprake is geweest van consultatie van de vakbonden. Het ingrijpen door de overheid in arbeidsvoorwaarden was onder de exceptionele omstandigheden destijds toegestaan maar dit had volgens de ILO dus weldegelijk in overleg met werknemersorganisaties gemoeten. En de ILO adviseert de overheid dit nu alsnog te doen. Vraag blijft of de situatie van exceptionele omstandigheden van destijds ook vandaag de dag nog van toepassing is.
Wij onderzoeken andere belangrijke (juridische) sporen die een directe link hebben met de uitspraak van de ILO: onder andere de onder dwang ondertekende commitment clausule met commitment voor een arbeidsvoorwaardelijke bijdrage voor de looptijd van de overheidssteun met een maximum van 5 jaar. Ook beraden we ons op wat dit alles betekent voor het Cao-traject.
De VNC hoopt op korte termijn meer duidelijkheid te krijgen over wat er bij andere domeinen rondom de Cao en AVW bijdragen wordt afgesproken.

*Meer over ILO
De International Labour Organization (ILO) is onderdeel van de Verenigde Naties en gespecialiseerd in arbeidsvraagstukken. Is er in een lidstaat een probleem met vakbondsvrijheid of collectieve onderhandelingsvrijheid, dan kan een klacht worden ingediend bij hun ‘Committee on Freedom of Association’. Hierop kan een aanbeveling volgen van de ILO aan de betrokken lidstaat om de nationale praktijk en/of wetgeving te wijzigen. Uit klachten die in het verleden bij het CFA zijn ingediend, leiden wij af dat het comité vooral wordt benaderd door partijen die geen steun ondervinden in de Nederlandse politiek en daarom hun heil buiten Nederland zoeken. De ILO biedt met haar toezichtmechanisme een extra ‘check’ voor Nederlandse wetgeving of beleid op het gebied van arbeidsrecht.

We houden jullie op de hoogte,
Carolina Bouwer, Ingrid Brama, Ivo Kruse Koster, Chris van Elswijk, Marije Kroese en Roberto Tunzi, KLM sectiebestuurders VNC


Stem op jouw VNC GC & OR kandidaten
Alle KLM 💙 cabinecollega’s kunnen op de VNC toppers stemmen - dus ook niet VNC leden of leden van andere bonden. 1 x een Ondernemingsraad kandidaat en 1 x een Groepscommissie kandidaat aanvinken  ✔️ ✔️via de stem link 🗳 die je van Webelect in je KLM e-mail hebt ontvangen. Voor KLC 💙 cabinepersoneel gaat het om jouw stem ✅ voor de OR. Een stevige medezeggenschap kies jij zelf! 👈🏾 Gebruik jouw stem ✅om onze ijzersterke 👊🏿 KLM of KLC GC & OR kandidaten een stem te geven. Met veel kiezers staan we 💪 sterker om de belangen van het hele cabinekorps te behartigen!
Doe mee - stem VNC lijst twee 2️⃣.
Geen Webelect stemlink?
Check je spambox en als je daarin ook niets hebt, mail dan naar orverkiezingen@klm.com.