Het wordt gezien als de belangrijkste taak van een vakbond: het uit onderhandelen en uiteindelijk overeenkomen van een collectieve arbeidsovereenkomst. Bij de VNC zijn alle bestuurders bij al onze secties er momenteel druk mee: bij Transavia is er net een cao principeakkoord bereikt waar leden uit die sectie binnenkort over stemmen; bij KLC zijn de onderhandelingen in volle gang; bij easyJet zullen deze in het najaar beginnen en bij KLM  is het eerst wachten op het stopzetten van de arbeidsvoorwaardelijke bijdrage voordat ons bestuur een nieuwe cao-onderhandelingsronde ingaat. Tijd voor de korte cursus ‘cao afsluiten voor beginners’!   

Wat is een cao?
Een collectieve arbeidsovereenkomst is een schriftelijke overeenkomst tussen werkgever en werknemers, waarin afspraken over de arbeidsvoorwaarden staan. Die afspraken gaan bijvoorbeeld over loon, werk- en rusttijden, pensioen, vakantiedagen, tijdelijke of vaste contracten en nog veel meer. De overeenkomst geldt vaak voor een bepaalde (loop)tijd van een jaar of paar jaar, waarna er nieuwe onderhandelingen plaatsvinden.  

Wie sluiten zo’n cao af?
De werkgever en werknemersorganisaties zoals vakbonden onderhandelen samen over een cao. Er is een gemeenschappelijk belang - de voortgang van de onderneming en daarmee de werkgelegenheid - maar er zijn natuurlijk ook verschillende ideeën over de invulling van de cao. Een werkgever stuurt bijvoorbeeld vaak op kostenbeheersing en loonmatiging terwijl werknemersorganisaties uiteraard fatsoenlijke arbeidsvoorwaarden voor hun leden willen. Overigens geldt een afgesloten cao voor alle werknemers en dus niet alleen voor de leden van de bonden die hem medeondertekenen. Welk voordeel heeft het dan om lid te zijn van een bond? Goede vraag! Er zijn natuurlijk vele voordelen, maar één van de belangrijkste is…  

De invloed van leden op de inhoud van de cao
Hoe meer werknemers lid zijn, hoe sterker we samen staan en des te groter is de invloed en de eventuele vuist die een bond kan maken. Verder vragen werknemersorganisaties normaalgesproken voorafgaand aan een nieuw cao proces hun leden om input. De ingediende zaken worden geïnventariseerd en zijn medebepalend voor de koers die wordt gevaren.  Als er na de onderhandelingen uiteindelijk een onderhandelingsresultaat is, dan zal dit principeakkoord ter goedkeuring worden voorgelegd aan de leden of - bijvoorbeeld in geval van de KLM-sectie aan de door de leden gekozen Ledenraad. Zijn de leden akkoord, dan kan er een handtekening onder en is de nieuwe cao voor alle werknemers geldig. Stemt een meerderheid van de leden echter tegen, dan moeten de betrokken partijen terug naar de onderhandelingstafel om tot een nieuw principeakkoord te komen. Hierover dient vervolgens opnieuw te worden gestemd. Komen de partijen er echt niet uit, dan kan een bond en/of de werkgever een eindbod doen. Wordt dat niet geaccepteerd dan kunnen bonden eventueel een actietraject starten om de druk op de werkgever te verhogen.  

Wist je dat…   
De VNC samen met KLM de grondlegger is van de huidige cao.  
De eerste voorloper van een cao in 1894 werd afgesloten door de Amsterdamse diamantbewerkers, die zich hadden verenigd in de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB). Deze eerste goed georganiseerde vakbond in Nederland kwam na langdurige en massale stakingen tot ‘tariefafspraken’ en ‘arbeidsregelingen’ met hun werkgevers. Hun schitterende bondsgebouw de Burcht van Berlage is het oudste vakbondsgebouw van Nederland en nog steeds te bezichtigen in Amsterdam: https://www.deburcht.nl/